In 2025 is het Zonnelied van Franciscus van Assisi 800 jaar jong. Gedurende deze acht eeuwen heeft het lied een ontelbare schare aan zowel kunstenaars als religieuze zoekers geïnspireerd.
Tegen het einde van zijn aardse bestaan heeft Franciscus heel wat moeten ervaren en doormaken. Ook heeft hij nogal wat tegenslagen ondervonden in de organisatie van de broederschap. Verder heeft hij de bijzondere ervaring van de stigmata gehad op de berg La Verna. Hij loopt als het ware met de dood in zijn sandalen en voelt zijn einde naderen. Zijn levenswerk is voltooid; wat hij doen moest, heeft hij gedaan. Het enige dat hem nog zinvol toeschijnt, is dat hij met al zijn ellende zijn vertrouwen blijft stellen in God.
Het past dus precies in zijn gedachtewereld om bij alles wat hij doet God op de eerste plaats te stellen. Daarom is het ook vanzelfsprekend dat de Lofzang van de Schepselen begint met een alles overtreffend eerbetoon aan de Maker en Schepper van alles wat in het bestaan is geroepen. Het lijkt of de dichter van het Zonnelied woorden tekort komt om uit te drukken hoe groot en machtig zijn en onze God wel is; op Hem kan hij heel zijn vertrouwen stellen. Al het geschapene komt van Hem.
Opvallend genoeg krijgt de mens pas in het laatste gedeelte van de lofzang een rol te vervullen. Net als in het Scheppingsverhaal mag de mens pas op het laatst zijn intrede doen en merken dat hij een nietig onderdeel is van de schepping en daarom onderdanig moet zijn bij alles wat hij ziet en ervaart van God. Om die reden is de mens niet waardig Hem aan te spreken met Zijn Naam. Het enige dat rest is een oproep aan eenieder om de Heer te prijzen, te zegenen, Hem te danken en in grote nederigheid te dienen, Hem te eren met juichende gezangen. En daarvan is deze Lofzang van de Schepselen een grandioos voorbeeld.
Foto: Het glas-in-betonraam ‘Zonnelied van Sint-Franciscus’ in het Clarissenklooster Zonnelied in Oostende. Het is afkomstig van het paviljoen ‘Civitas Dei’ op de Wereldtentoonstelling van 1958 in Brussel. (c) Willy Vereenooghe
Naar aanleiding van deze verjaardag laten we ons tijdens deze veertigdagentijd leiden door de 10 strofes van dit loflied. Van Aswoensdag tot Pasen leggen we u een strofe voor van het Zonnelied. We maken het even stil en leggen die strofe op ons eigen leven.
“Allerhoogste, goede Heer, u komt toe de lof en eer, alle glorie, roem en alle zegening.
U alleen en anders geen is het waardig U te noemen en zo stemmen wij met heel de schepping in.”
(hertaling broeder Guy Dilweg ofm.)
In den beginne keek God tevreden naar het werk van zijn handen en zag dat het goed
was. Die goede, scheppende en onverwoestbare kracht is eigen aan het leven zelf, is
eigen aan alles wat is zoals het is. Zelfs bij het grootste onrecht en de ergste crisis blijven
deze fundamenten overeind: we kunnen erop vertrouwen. Ook Jezus’ wrede dood kon
Gods liefdesplan niet in de war sturen.
In het Zonnelied dankt Franciscus de Allerhoogste Goede Heer om die fundamentele
goede kracht in alles wat is: in broeder zon, zuster maan, broeder wind, zuster water,
broeder vuur, zuster, moeder aarde, zuster dood, maar vooral ook in elk van ons. Nieuw
leven ontluikt waar wij aan die schepping meebouwen door in die stroom van goedheid
te gaan staan: laten wij het Leven en de Liefde ten volle ontvangen, omarmen en vooral
ook doorgeven aan elkaar en aan alle komende generaties! De Allerhoogste zal zien dat
zo goed is!
(Gen 1,1-31; Luc 24,1-12)
Kolet Janssen schreef speciaal voor het jubeljaar een mooie, hedendaagse versie van het Zonnelied.
Het wonder
Jij bent onze Iemand, met een hart zo warm en ruim,
dat wij er altijd kunnen komen schuilen.
Heel onze wereld komt uit jouw handen,
Jij hebt er een wonder van gemaakt.
Mia Dessein hertaalde het Zonnelied in 2018 op pelgrimsreis in haar eigen woorden: haar tekst inspireert vandaag nog steeds.
Dank om Uw aanwezigheid
Uw aanwezigheid voelen, God,
stemt mij dankbaar en dienstbaar
in nederigheid
Amen
Lofzang van de Schepselen ‘Het Zonnelied’
Franciscus van Assisi (1225)
Laudato Si’ is een oratorium dat in 2016 werd gecomponeerd door Peter Reulein op een libretto van Helmut Schlegel. Het heeft als ondertitel Ein franziskanisches Magnificat. De componist zette het op muziek voor 5 solisten (de engel, Maria, Clara van Assisi, Franciscus van Assisi en Paus Franciscus), kinderkoor, Choralschola, groot gemengd koor, symfonieorkest en orgel.
De tekst zou geschriften van paus Franciscus bevatten uit zijn apostolische exhortatie Evangelii gaudium (2013) en zijn encycliek Laudato si’ (2015), en het Magnificat in het traditionele Latijn. De librettist, de franciscaan Helmut Schlegel , introduceerde aanvullende geschriften van Franciscus van Assisi en Clara van Assisi en concentreerde zich op de barmhartigheid, die verband hield met het Buitengewone Jubileum van de Barmhartigheid in 2016.
Het oratorium ging op 6 november 2016 in première in de Limburger Dom in Hessen, Duitsland. Een recensent beschreef het werk als een muzikale collage van Bijbelverzen, actie en meditatieve impulsen. Hij noemde de slothymne ‘Hallelujah’ een boodschap van vrede en vreugde.
Kinderchor + Chor:
Halleluja, halleluja!
Misericordiae vultus Patris est Christus Iesus. Halleluja!
Qui Eum videt, videt Patrem.
(Üb.:Jesus Christus ist das Antlitz der Barmherzigkeit des Vaters.
Wer Ihn sieht, sieht den Vater (Papst Franziskus, MV)
Chor:
Der Menschensohn sich nannte,
trägt Gottes Angesicht.
Der unser Schicksal teilte,
sich hingab und uns heilte –
Christus ist Weg und Licht.
Kinderchor:
Die Erde, unsre Mutter,
trägt Gottes Angesicht.
Dass wir ihr Elend wenden:
es liegt in unsren Händen –
Christus ist Weg und Licht.
Halleluja!
Soli:
Der heimatlose Flüchtling
trägt Gottes Angesicht.
Wer öffnet Haus und Türen?
Wer lässt ihn Wärme spüren? –
Christus ist Weg und Licht.
Chor:
Wer an mir schuldig wurde,
trägt Gottes Angesicht.
Kann ich die Schuld erlassen?
Ihn achten statt ihn hassen? –
Christus ist Weg und Licht.
Halleluja!
Alle:
Wer immer mir begegnet,
trägt Gottes Angesicht.
Wir werden auferstehen,
ins neue Leben gehen. –
Christus ist Weg und Licht.
Halleluja!
(Bron: minderbroedersfranciscanen.net – franciscaansbezinnen.be – wikipedia.org)