3e zondag van de veertigdagentijd – Samen bouwen aan een nieuwe samenleving
Begin december vorig jaar stonden vijf Guatemalteken, ex-ministers en voormalige toplui binnen de politie en het leger, in een uniek ‘historisch’ assisenproces terecht voor de verdwijning, de foltering en de moord op drie Belgische missionarissen in Guatemala. De lokale bevolking werkte in de hitte van de dag op de katoen- en suikerrietplantages van grootgrondbezitters. Met het loon konden zij amper overleven. De drie scheutisten brachten mensen samen in basisgemeenschappen waar zij hun sociaal-economische situatie leerden verstaan. Zij steunden de lokale bevolking in hun strijd tegen de sociale en economische ongelijkheid. Het wegtrekken uit de onderdrukking van Egypte en het streven naar een rechtvaardige samenleving gefundeerd op de tien woorden was hun inspiratie.
‘Als je mijn woorden ter harte neemt en je aan het verbond met mij houdt, zul je een kostbaar bezit voor mij zijn, kostbaarder dan alle andere volken – want de hele aarde behoort mij toe.’ (Ex. 19, 5)
De 10 richtinggevende woorden bieden uitzicht op een nieuwe samenleving waar plaats is voor iedereen.
Op de derde zondag van de vasten – Samen bouwen aan een nieuwe samenleving – worden tien woorden aangereikt die het fundament vormen voor een rechtvaardige samenleving. Veertig jaar trok Mozes met de Israëlieten door de woestijn. Veertig jaar lang konden ze oefenen om een gemeenschap te vormen waarbij de woorden van God een belangrijke plaats kregen in hun hart en in hun gemeenschap. Ze klinken als ‘verboden’, maar je leest ze beter als grenzen die je niet mag overschrijden. Meer nog, zij zijn de grondwet van een staat gebaseerd op vrijheid, gelijkheid en gerechtigheid. Iedereen is erbij betrokken, geen macht in handen van enkelen.
De Thora wordt niet meer onderhouden waardoor de tempel een marktplaats geworden is.
Bij het betreden van de tempel vindt Jezus niet wat hij had verwacht: in de plaats van de ark met de tien woorden die leven garanderen, is de tempel een marktplaats geworden. Hier woont niet de God van bevrijding, maar de god van het goud, het geld, het kapitaal. De tempel is een verdienmodel geworden. Wisselaars hebben een monopolie en verkopen met woekerwinsten. Jezus reinigt de tempel, de Thora wordt opnieuw gehoord, de tien woorden nageleefd. We ontdekken woorden die leven geven en die ons sterk maken om onrecht aan te pakken. Ook wij kunnen woorden van leven spreken en doorgeven.
“Weg met dit alles! Maak van het huis van mijn Vader geen markthal!” (Joh 2, 16)
Om een nieuwe samenleving uit te bouwen zijn er mensen nodig die vooruit durven te kijken. Bevrijdend zijn hierbij de tien leefregels die wijzen naar een nieuwe samenleving waar ieder mens van tel is: een wereld van verbondenheid. Iedereen, zonder uitzondering, heeft een stem in een op de tien woorden gefundeerde democratische staat. Geen macht in handen van enkelen. In Congo kan dit een herverdeling van rijkdom en grondstoffen betekenen in het voordeel van de armen. Daarom zet de boerenbeweging er op nationaal niveau in voor een herziening van de wetten die de grondeigendom en het beheer ervan regelen. De zaak van de grond is immers de grond van de zaak.
Jongeren leggen samen voor grond in Congo
Christine is een 25-jarige studente pedagogie uit Djuma, een stadje in het binnenland van Congo. Na haar lessen vind je haar op het veld om voedsel te kweken. Het was voor haar niet eenvoudig om toegang te hebben tot grond, daarom sloot ze zich aan bij de jongerenafdeling van de boerenbeweging. Vandaag is ze er zelfs voorzitter van. Samen met twintig studenten staken ze de koppen bij elkaar om geld bijeen te sprokkelen om samen een veld te delen. Maar daar blijft het niet bij, want ze versterken elkaar via vormingen in agro-ecologische landbouw en door het collectief organiseren van de verkoop van hun oogst.
“Wij, jongeren in Congo strijden tegen honger. Als studenten verenigen we ons om op lokaal niveau de grond te beheren. Zo leren we samen op een duurzame manier groenten telen en staan we op eigen benen. “
Voor de boerenverenigingen in Congo.
Dat hun inspanningen om boeren en boerinnen
samen te brengen
mogen leiden tot gemeenschappen met toekomst.
En dat zij met hun kennis en kunde
gehoord en geraadpleegd worden
door de overheid bij het uitstippelen
van een duurzaam landbouwbeleid.
Bezinning
Er waren eens lang lang geleden…
… tien geboden.
Samengeperst in een gedichtje
stonden ze daar.
Verroeste wegwijzers
in het landschap van het leven.
De wegen die ze wezen
waren vaak al jaren in onbruik.
Of het waren wegeltjes geworden,
overgroeid en nauwelijks herkenbaar.
Intussen stond een nieuwe wegwijzer,
goed verlicht te wijzen
naar de brede drievaksbaan
van onze tijd.
De drie geboden van een nieuwe god:
Gij zult presteren!
Gij zult concurreren!
Gij zult consumeren!
En gehoorzaam dat we zijn!
Waar is toch dat weggetje
waar die ene pijl naar verwees?
‘Er is geen andere God, dan Ik alleen!’
(uit ‘Bezinningsboekje bij de vastencampagne 2007’ van BD)
Lied: Deze woorden (tekst: Huub Oosterhuis, muziek: Tom Löwenthal)
Deze woorden aan jou opgedragen
hier en heden prent ze in je hart,
berg ze in het binnenst van je ziel,
leer ze aan je kinderen. Herhaal ze,
thuis en onderweg, waar je ook bent
als je slapen gaat en als je opstaat
deze woorden aan jou toevertrouwd.
Bind ze als een teken aan je hand,
draag ze om je voorhoofd als een snoer
ter gedachtenis, vlak op je ogen.
Grif ze in de stijlen van je deur,
schrijf ze in de palmen van je hand.
Dat vermeerderen je levensdagen
en de jaren van je zoons en dochters.
Dat je bloeien zult en niet verwelken,
bomen aan de bron. Hoor Israël.
