2e zondag van de veertigdagentijd – Samen macht herverdelen
Verkiezingen creëren in de hoofden van mensen steeds de waan van hoop, want misschien wordt het dan toch anders. Zo ook in Congo. De Congolese bevolking snakt naar vrede en rust en is volgens dr. Denis Mukwege (winnaar van de Nobelprijs voor de Vrede in 2018) al decennia het slachtoffer van een elite die zich als een roofdier gedraagt, onder het onrechtvaardige oog van de internationale gemeenschap. Want niemand wil zijn grip verliezen op de schat aan mineralen die in de Congolese bodem zitten en dat mag al eens een dichtgeknepen oog kosten … en een hoop ellende voor de gewone mensen. Toch trekken Congolezen dagelijks hun plan om te overleven in een land waar de staat falend is. Zo geven lokale traditionele leiders hun macht uit handen, zodat boerenunies de toegang tot hun gronden veilig kunnen stellen. Macht uit handen geven is een levenslang leren. Geen mens wordt nog geofferd op het altaar van de macht.
‘Raak de jongen niet aan! Doe hem niets! Nu weet ik dat je mij vertrouwt en eerbied voor mij hebt. Want je was bereid je enige zoon aan mij te geven.’
De beproeving van Abraham: om God te volgen moet hij loslaten, tot zelfs zijn zoon.
Op de tweede zondag van de vasten – Samen macht herverdelen – moet Abraham leren loslaten. Eerst zijn vaderhuis en zijn familie toen hij wegtrok. Nu het veiligstellen van zijn toekomst met zijn enige zoon als opvolger. De vader krijgt zijn zoon levend terug. De bijbelse God doet niet mee aan de gewone gang van zaken: zonen die hun vaders opvolgen, die de macht en invloed van de dynastie zeker stellen. Door onzekerheid heen vertrouwt Abraham erop dat leven en toekomst ook zonder machtsuitoefening mogelijk zijn.
In gesprek met Elia en Mozes leert Jezus kijken naar wat geweest is en zien hoe het verder moet.
Ook Jezus gaat, net als Abraham, de berg op met enkele van zijn leerlingen. Hier op de berg wordt Jezus heel even de stralende mensenzoon die in gesprek gaat met Mozes en Elia. Dat goddelijk licht zal zich vooruitwerpen op de moeilijke weg die ze samen te gaan hebben. Voor Jezus betekent dit leren het koningschap uit handen geven en dienaar van mensen worden. Leven zoals Jezus betekent macht uit handen geven, naaste worden van mensen en vooral dienaar van het leven. Samen luisteren naar Hem, het mens geworden woord, betekent macht herverdelen. Een verhaal van loslaten en fundamentele verandering.
“Dit is mijn geliefde Zoon, luister naar Hem.” (Mc 9, 7)
Je hebt profetische mensen en groepen nodig die niet wankelen, die rotsvast vertrouwen en op wie je kan bouwen. Dat is vandaag ook zo. Al zovele jaren is de macht in Congo in handen van een kleine groep, die zichzelf bedient, die met geweld het grootste deel van de bevolking van levenskansen uitsluit. Toch komt er verandering van onderuit met kleine projecten die Broederlijk Delen ondersteunt. Samen macht herverdelen, daar gaat het om. Je weet wel: 25% van de mensen kan het heersende systeem doen kantelen. Het licht en de hoop die uit de Bijbelse lezingen stralen, willen we vasthouden, ook als we de berg moeten afdalen en de lange weg gaan.
Familiale landbouw cruciaal voor voedselzekerheid
Freddy Mumba is beleidsmedewerker bij CONAPAC, partnerorganisatie van Broederlijk Delen. Deze boerenbeweging verenigt een half miljoen Congolese boeren. Samen met andere landbouworganisaties probeert CONAPAC de beleidsmakers ervan te overtuigen om meer aandacht te besteden aan de belangen van de familiale landbouwers. De toegang tot grond is namelijk vaak moeilijk. De overheid speelt een belangrijke rol in de toegang tot grond. In tegenstelling tot België kan je in Congo geen eigenaar worden van grond. Alle grond is en blijft eigendom van de Congolese staat. Je moet een concessie aanvragen om het land te bewerken. CONAPAC tracht concrete oplossingen voor de familiale boeren te bedenken. Zo is een bosconcessie voor lokale gemeenschappen een bruikbare wet om de toegang tot grond te beschermen. Wel, CONAPAC ijvert ervoor om deze wet verder te versterken.
“Het landbouwbeleid in Congo is geschreven op maat van de elite en de grootschalige landbouw. Terwijl 70% van de bevolking tegen de honger strijdt door aan familiale landbouw te doen. Het idee leeft bij de overheid dat grootschalige projecten nodig zijn voor voedselzekerheid, terwijl de kracht net zit in de familiale landbouw.”
Voor allen die macht bezitten in Congo.
Dat ze die niet voor zichzelf houden
maar hem herverdelen en inzetten
voor het welzijn van de hele bevolking.
Dat wie onrechtvaardig handelen,
mogen inzien dat zij daardoor
hun menselijkheid kunnen verliezen.
Bezinning
De enige droom die waard is gedroomd te worden
is de droom dat je echt zou leven
terwijl je levend bent
en slechts dood zou zijn
wanneer je gestorven bent.
Dat je vreugde zoekt,
ook op de droevigste plaatsen,
en schoonheid nastreeft tot in haar verste schuilhoeken.
Dat je nooit versimpelt wat gecompliceerd is
of ingewikkeld maakt wat eenvoudig is.
Dat je kracht respecteert, maar nooit de macht.
En boven alles: dat je leert goed te kijken,
probeert te begrijpen.
Dat je nooit zou wegkijken en nooit,
nooit zou vergeten en nooit opgeven.
(naar Arundhati Roy, Indische schrijfster-activiste)
Lied: Deze wereld omgekeerd (tekst: Huub Oosterhuis; muziek: Bernard Huijbers)
Deze wereld omgekeerd (youtube.com)
De wijze woorden en het groot vertoon,
de goede sier van goede werken
de ijdelheden op hun pauwentroon
de luchtkastelen van de sterken
al wat hoog staat aangeschreven
zal Gods woord niet overleven
hij wiens kracht in onze zwakheid woont
beschaamt de ogen van de sterken.
Zijn woord wil deze wereld omgekeerd
dat lachen zullen zij die wenen
dat wonen zal wie hier geen woonplaats heeft
dat dorst en honger zijn verdwenen –
de onvruchtbare zal vruchtbaar zijn
die geen vader was zal vader zijn
mensen zullen and’re mensen zijn
de bierkaai wordt een stad van vrede.
Wie denken durft dat deze droom het houdt
een vlam die kwijnt maar niet zal doven
wie zich aan deze dwaasheid toevertrouwt
al komt de onderste steen boven
die zal kreunen onder zorgen
die zal vechten in ’t verborgen
die zal waken tot de morgen dauwt –
hij zal zijn ogen niet geloven.
