Nieuwjaar – ‘Maria, moeder van God en van alle mensen’
Alweer een jaar voorbij. Misschien was het een jaar met grote en kleine zorgen, met spanningen, met tranen en verdriet, een jaar met donkere kanten, temidden van oorlogen, sociaal geweld, klimaatcatastrofes en drama’s met migranten. Hopelijk was het ook een jaar met blije dagen, ontroerende gebeurtenissen, vriendschap, nieuw leven misschien. Met de kerstklanken van vrede, liefde en licht nog in de oren willen we danken voor het voorbije jaar en hoopvol bidden om zegen voor het nieuwe jaar.
Een nieuw jaar ligt voor ons open, zovele kansen om te groeien, om te leven verbonden met elkaar. Als gelovige mensen vieren we op deze dag het feest van de Moeder Gods, zowat het oudste Mariafeest in de Kerk. Ook worden alle mensen, alle regeringsleiders en machthebbers uitgenodigd om deze dag te beleven als een Werelddag van de Vrede.
In de lezingen
Dit is de nieuwjaarswens waarmee de Kerk ons vandaag begroet. Deze woorden vatten het geloof samen van zoveel generaties mensen uit het oude verbond en spreken uit wat velen tot op vandaag als gelovige zekerheid met zich meedragen: onze God is geen verre, afstandelijke God. Hij is een liefdevolle God, die met ons op weg gaat, opdat wij vrijere, gelukkiger mensen zouden worden. Hij is onze Vader, bij wie wij veilig en beschermd zijn, bij wie wij kracht mogen putten om het leven aan te kunnen. Mogen deze woorden jou omvatten, jou omringen heel het jaar door!
Verder lezen we in het evangelie: ‘Maria bewaarde al deze woorden in haar hart en bleef erover nadenken.’
(Lucas 2, 19). Ze koestert haar innerlijke stilte om alles wat ze ziet en hoort ingang te doen vinden in haar diepste zelf. Je zou kunnen zeggen dat ze zich niet bezig hield met onmiddellijk te gaan interpreteren en er conclusies uit te trekken. Nee, wat is laten zijn, en wel in zijn puurheid. Geen invulling, geen woorden, geen duiding. Stilte. Stilte is iets dat we vaak missen in deze wereld die getekend is door veel lawaai en drukte vanuit zoveel verschillende hoeken. Misschien moeten we in 2024 wat meer stil leren zijn, en daar ook uitdrukkelijk de tijd voor nemen, en voor maken.
Maria’s leven werd één ja-woord aan haar God, op wie zij vertrouwde in alle omstandigheden. Zelfs datgene wat ze niet begreep, bewaarde zij in haar hart. Zij geloofde dat God in alles zou voorzien en dat zijn zegen haar begeleidde, altijd. Als je in deze tijd je wensen uitspreekt aan mensen, zal hierin dan iets van dit gelovig vertrouwen doorklinken? Durf je zeggen: “God zegene je!” ? Zullen jouw woorden ook een beetje als een ‘ja-woord’ zijn aan elkaar? Zullen jouw woorden de bereidheid vertolken om voor elkaar te zorgen? Hopelijk mag je dan het komende jaar ervaren dat je niet zomaar als mensen het leven deelt, maar dat je aan elkaar bent toevertrouwd om elkaar te zegenen en te behoeden.
Maria, Moeder van God
“Wij begroeten jou, zeer heilige Moeder: je hebt op de wereld gebracht de Koning die heerst over hemel en aarde tot in de eeuwen der eeuwen.”
(Romeins missaal, openingsantifoon)
Met deze antieke groet richt de Kerk zich vandaag, achtste dag na Kerstmis en eerste dag van het jaar, tot Maria door ze te aanroepen als Moeder van God. De Zoon van de Vader is doorheen haar geworden ‘zoon van David en zoon van Abraham’. Maria is dus zijn ware Moeder: de Theotòkos, Moeder van God.
Deze titel van Maria zeggen we elke keer wanneer we het ‘Wees gegroet’ bidden, aan het slot: ‘Heilige Maria, Moeder Gods, bid voor ons’
Het Rijk der hemelen
lijkt op een vrouw
die in verwachting was.
Maar toen het kind geboren was
bleef haar verwachting bestaan,
waarover zij zich ten zeerste verwonderde.
Zij staarde uren naar haar kind,
als het sliep
én als het bezig was.
En zij bemerkte steeds meer
dat wat zij verwacht had,
zich nog moest voltrekken aan haar kind.
En naarmate haar kind ouder werd
en zich aan hem
steeds meer voltrok
wat ze niet kon en niet wilde verwachten,
naar die mate groeide in haar
– door pijn en vreugde heen –
de verwachting
dat ze haar kind
voor de eeuwigheid had gebaard.
(uit: Recht uit het hart, Kees Harte)
Maria, Moeder van de mensen
God heeft een moeder nodig om als mens onder de mensen te komen. In alle moeilijke momenten blijft Maria in Gods Liefde geloven. Zij blijft Hem trouw. Zij blijft in Hem geloven tot onder het kruis. Juist aan het kruis wordt zij bevestigd als de moeder van ons allen: ‘Zoon’, zegt Jezus tot Johannes, ‘ziedaar uw moeder’. Zo wordt Maria, door haar stervende Zoon, aangesteld tot moeder van alle gelovigen. Ook vandaag is zij nog een voorbeeld en een toeverlaat voor velen.
Maria, Moeder van Vrede
1 januari is op de katholieke kalender een dag om stil te staan bij de nood aan vrede in de wereld. Sinds 1967 wordt op deze dag gebeden voor de vrede in de wereld. Het gaat hier evenzeer om de vrede in het hart, de vrede die alleen God kan brengen en die zo overvloedig aanwezig was in het hart van Maria.
In zijn boodschap voor deze Werelddag van de Vrede dringt Paus Franciscus er op aan om ervoor te zorgen dat de vooruitgang in de ontwikkeling van vormen van kunstmatige intelligentie (AI) de menselijke broederschap en vrede zou dienen in plaats te vernietigen. “Dat de snelle ontwikkeling van vormen van kunstmatige intelligentie de ongelijkheid en onrechtvaardigheid niet zal doen toenemen, maar zal helpen om een einde te maken aan oorlogen en conflicten en om de vele vormen van lijden in onze menselijke familie te verlichten.”
Lieve Moeder Maria,
graag wijden wij dit nieuwe jaar toe aan U.
Moge er vrede zijn in de wereld,
vrede in elk mensenhart.
Moge de liefde bemind worden.
In Christus, onze Heer.
Amen.
Zegengebed
De Levende zegene en behoede u
De Levende doe Zijn aangezicht over u lichten, en zij u genadig
De Levende verheffe Zijn aangezicht over u, en geve u vrede.
Zegen ons en behoed ons, doe lichten over ons uw aangezicht,
en wees ons genadig.
Zegen ons en behoed ons, doe lichten over ons uw aangezicht,
en geef ons vrede.
Amen.
Aan allen een gezegend en vredevol Nieuw Jaar!
(Johan Vervaeke)