Op bezoek bij onze Noorderburen – deel 2

Van onze diaken Rudy Weyne kregen we op 16 augustus al een eerste deel van zijn reis deze zomer naar Noorderlijk Nederland. Later volgen nog enkele delen.

Vrijdag 14 juli Zoutkamp

Het meest nabije dorp bij onze camping is Zoutkamp. Er wonen ongeveer 1200 mensen. Bij Zoutkamp komen twee rivieren samen: het Reitdiep en het Lauwers. Een derde verbindingsweg op het water is het Hunsingokanaal. Voor de afsluiting (1969) van de Lauwerszee – door een beschermende dijk – hadden de vissersboten rechtstreeks toegang tot de Noordzee. Tegenwoordig liggen deze boten naast de Ferryschepen in een haven aan de rand van de Waddenzee. Zoutkamp was en is nog altijd een vissersdorp. Vooral de garnaalvangst dicht bij de kust is de specialiteit. Tussen onze camping en het dorp ligt een moderne garnaal verwerkende fabriek die ook bij ons bekend is. Naast de kade bevindt zich ook een palingrokerij.  Als mensen van een andere kust hebben we natuurlijk geproefd van hun specialiteiten. De gerookte paling en zalm waren werkelijk buitengewoon. We doen dan ook een voorstel naar boven: schaf de rijstpap af en specialiseer u in garnalen, paling en zalm. De garnalen kunnen als boetedoening in het vagevuur worden gepeld. De paling en de zalm worden het gemakkelijkst in de rokerij van de hel klaargemaakt. De extra straf is dan: alleen kijken maar niet proeven! We zijn ervan overtuigd dat meer mensen zich zullen inspannen om in de hemel te komen. De vissers tonen ons trouwens reeds lang deze verbondenheid tussen zeeproducten en het hiernamaals. Wie de serie ‘Een jaar op zee’ heeft gezien zal dat zeker beamen. Het dorp heeft als blikvanger, naast het haventje, een eigen visserijmuseum. Je krijgt er goed gedocumenteerd inzicht in de geschiedenis en de ontwikkeling van de Zoutkamper visserij. De permanente tentoonstelling van het museum bestaat uit een interessante collectie van gebruiksvoorwerpen, bezienswaardigheden en beeldmateriaal.  Zoutkamp is een gezellig dorp met enkele uitstekende (vis)restaurants. Daarnaast staat er ook regelmatig een marktkraam met als specialiteit kibbeling. Je kan er zo uit het vuistje smullen van deze kabeljauw in een krokant jasje.

Zaterdag 15 juli Uithuizen

Een gevarieerde dag. In de voormiddag naar een streekproductmarktje op het landgoed Verhildersum. Interessante koopwaar zoals kaas, vlees, honing, brood, koolzaadolie, zeep, enz. allemaal eigen kweek en eigen maak. Je proeft het verschil met de industriële producten. Het landgoed bezit ook een eigen landbouwmuseum met de gebruikelijke werktuigen en machines. Daarna rijden we door naar Uithuizen. Eerst wat eten en daarna bezoek aan het dorp en het kerkje. We hebben daar een onverwachte meevaller. In het kerkje is er een tijdelijke tentoonstelling over de orgelbouwer Arp Schnitger. Waarom over Arp Schnitger? Gewoon omdat er een orgel staat van deze orgelbouwer.  Schnitger domineerde een dertigtal jaar (1691-1719) de orgelbouw in de Provincie Groningen. Elf van de door hem gebouwde orgels (170) staan nog steeds in Groningen en Noord-Drenthe.  Na driehonderd jaar zijn er verspreid nog 41 nog in goede staat en juweeltjes om te zien. Schnitger behoort als bouwer tot de Noord-Duitse orgelschool. De vrije pedalen die hij bouwde werden voorzien van een hele reeks registers die het mogelijk maakten om een eigen pedaalspel te ontwikkelen dat, naast de ondersteuning van de rest van het orgel, ook op zichzelf betekenis had. De bekende voorganger van Bach, Dietrich Buxtehude, maakte daar gretig gebruik van en ontwikkelde zelfstandige pedaalsolo’s. De faam van Schnitger bereikte ook Engeland, Brazilië, Portugal en Rusland. In 1691 bouwde hij een orgel voor de latere tsaar Peter de Grote en in 1697 werd ook in Moskou  een orgel van zijn hand geplaatst. En we hebben nog meer geluk: om 16.00u is er ook nog een bespeling van het Schnitger-orgel in het kerkje. Nog tijd genoeg voor een stevige wandeling door de omliggende bossen. We zijn juist op tijd terug voor het concert. Organist van dienst is Jan Smid. Hij is één van de plaatselijke organisten die in een viertal kerken actief is. Dankzij een organisatie van vrijwilligers slaagt men er in de bespeling en het onderhoud van dit en andere orgels in deze streek in stand te houden.  Het programma ziet er veelbelovend uit. Ja, we hebben genoten van de bijzondere klank van het instrument. Na het concert rijden we nog door naar de meest noordelijk gelegen haven van Nederland: Eemshaven. De zee krijgen we niet te zien. Wel veel installaties, hoogspanningskabels en vooral een zee van windmolens. Een beetje teleurgesteld keren we terug naar Vierhuizen, waar onze camping ligt.

Zondag 16 juli rustdag

We vieren vandaag onze 40^ste huwelijksverjaardag. Het is ook de verjaardag van de oudste broer van Ann. Tevens heeft collega Dirk Spanhove intussen, in het begin van juli, zijn veertigste wijdingsverjaardag gevierd. Ook onze Pieter, die momenteel in Washington woont en werkt, verjaart op 30 juli. Een bijzondere maand dus. We houden het rustig vandaag. Een kleine wandeling en dan (op aanraden van de campingbaas) naar het beste restaurant van Zoutkamp, voor een verrassingsmaaltijd. We genieten van het fijne eten, de passende wijnen (met de nodige uitleg) en de aangename sfeer in ‘De Oude Sluis’ want zo noemt deze eetplaats. De naam is ontleend aan de sluis die dienst deed voor de afsluiting van deze inham en de aanpalende rivier die er in uitmondt. Sinds 1969, wordt de waterstand geregeld met de sluizen van de nieuw aangelegde dijk.

Maandag 17 juli Ostfriesland

Ostfriesland ligt net over de grens van Nederland, gescheiden door de monding van de Eems, vlak naast de Nederlandse Provincie Groningen. Het wordt dus een dagje Duitsland-Noord Nedersaksen. Ook voor de kust van Ostfriesland liggen talrijke Waddeneilanden die slechts toegankelijk zijn per boot. In tegenstelling tot de Nederlandse Waddeneilanden zijn ze niet zo stabiel. Ze eroderen voortdurend door de sterke zeestromingen en de stevige noordwestenwind en verplaatsen zich geleidelijk aan naar het zuidoosten. Bij eb valt deze Duitse Waddenzee droog. De eilanden en hun omgeving werden in 1986 uitgeroepen tot nationaal park. Zeven van deze eilanden zijn bewoond. Ons doel is echter de stad Leer. Leer ligt niet ver van de Nederlandse grens. We vinden uitzonderlijk een gratis parkeerplaats aan de rand van de stad. Leer heeft een belangrijke haven waar vooral thee wordt aangevoerd. De stad bezit daardoor een theemuseum. Tevens is er in leer een kerkorgelbedrijf dat orgels restaureert  zowel in Nederland als in Duitsland. Het centrum heeft nog een aantal historische gebouwen die gespaard zijn gebleven. Vooral het historische stadhuis is het bekijken waard. Maar ook de Ostfriesische Teestube, een oud theehuis, oogt mooi. Leer is ook een echte winkelstad en het was er nog solden, ook dat is meegenomen! Al bij al een mooie én nuttige dag.

(tekst en foto’s: Rudy Weyne)