Pinksteren
Pinksteren behoort met Kerstmis, Pasen en Hemelvaart tot de belangrijkste christelijke feestdagen. Op die dag herdenken de christenen de neerdaling van de Heilige Geest. Volgens het Nieuwe Testament waren de apostelen en andere discipelen na de hemelvaart van Jezus bij elkaar, biddend en wachtend op de komst van de Heilige Geest die hen spiritueel zou leiden en de kracht geven het evangelie te verkondigen. Op de tiende dag na de hemelvaart verschenen er plots vlammen als “vurige tongen” boven hun hoofden. De apostelen werden op die manier vervuld door de Heilige Geest en konden voortaan het evangelie verkondigen in allerlei talen.
Pinksteren wordt ieder jaar gevierd 49 dagen na Pasen. In de katholieke liturgie sluit Pinksteren de paastijd af, een periode van 50 dagen die begint op de vooravond van Pasen. Het woord “Pinksteren” is trouwens afgeleid van het Griekse “pentèkostè”, wat “vijftig” betekent. Het in Vlaanderen gebruikte “Sinksen” is een verbastering van het Oudfranse “sinquiesme”, dat afgeleid is van het Latijnse “quinquagesima” dat ook “vijftigste” betekent.
In onze geseculariseerde samenleving hebben de meeste mensen geen notie meer van de oorspronkelijke betekenis van Pinksteren, wat hen er overigens niet van weerhoudt het feest te vieren met een extra vrije dag op de maandag. Ooit was het anders. In de middeleeuwen bestond Pinksteren zelfs uit een groot achtdaags feest. Na verloop van tijd hechtten zich daar ook allerlei vieringen en gebruiken aan die los stonden van het kerkelijke feest: schuttersfeesten, kermissen, jaarmarkten… Om de losbandige feesten rond Pinksteren in te dammen, werd Pinksteren in 1574 een officiële kerkelijke feestdag. Daardoor zijn veel tradities verdwenen, andere bleven bestaan, eventueel in aangepaste vorm, nog andere zijn later in ere hersteld.
Sinksenbruid in Veurne
Een traditie die nu nog bestaat in Veurne is het kiezen van de “Sinksenbruid” op de vrijdag voor Sinksen. Die dag reppen de kleuters zich om niet als laatste op de speelplaats te komen. Alle kleuterhoofdjes zijn die dag met een bloemenkroontje getooid. Zodra alle kindjes aanwezig zijn, vormen ze een cirkel rond de Sinksenbruid, het kindje dat als laatste toekwam. Ze dansen in de ronde en zingen het Sinksenbruidliedje:
“Sinksenbruid, de leegaard uit,
had je wel eerder opgestaan,
had je wel eerder naar ’t schole gegaan,
je ging nie moeten in de ronde staan.
J’hèt die krone gestolen,
te Veurne in de schole.”
Daarna start de Sinksenbruidwandeling door de straten van de stad onder het aanhoudend zingen van het Sinksenbruidliedje. De kinderen snappen er wel niets van, maar ze genieten van de belangstelling voor hun ‘optreden’. Onderweg worden ze aangemoedigd door bewoners die naar buiten komen, op de pui van het stadhuis komen ook de burgermeester en de schepenen de vrolijke bende groeten.
Op andere plaatsen staan er meer grootschalige activiteiten ingepland. Zo start in Antwerpen de Sinksenfoor traditioneel op Pinksteren. Deze kermis groeide van een traditionele jaarmarkt in de dertiende eeuw uit tot een van de grootste kermissen van het land. In Kortrijk worden jaarlijks de Sinksenfeesten georganiseerd tijdens het pinksterweekend. En ook in Nederland is het pinksterweekend traditioneel het decor voor een groot evenement. Daar staat geen kermis op het programma, maar het driedaags muziekfestival Pinkpop. Maar of de Heilige Geest nog veel te maken heeft met die laatste initiatieven blijft een open vraag.
(Leo Coulier)
